MALTADA'DAKİ BABİL KULESİ - HALİT PAYZA

Enver Paşa’nın sol, Cemal Paşa’nın sağ kolu olan Kuşçubaşı Eşref Hayber’de Emir Abdullah’ın yirmi beş bin kişilik hecinsüvarlarına kırk kişiyle karşı koyduktan sonra yaralı olarak tutsak düştü. İngilizler, bu değerli tutsağı Mısır’da Kasr-ül Nil Kışlası’nda üç ay tuttuktan sonra İngiliz savaş gemileri eşliğinde Hidivyal Layn Şirketi’nin Abbasiye vapuruyla Malta’ya sürgüne gönderdi. Malta’nın sürgünleri  arasında İngilizlerle çarpışan, Ermeni tehcirine karıştıklarını ileri sürülen, Osmanlı Sadrazam Damat Ferit Paşa’nın rakip olarak gördüğü İttihatçıları da vardı. 

Halit Payza, “Malta’daki Babil Kulesi”nde Kuşçubaşı Eşrefin Malta’daki Vardela Baraks’ta üç yıl, üç ay, yedi gün süren tutsaklığını, İttihat ve Terakki ileri gelenlerinin Malta’daki sürgünlüklerini ve büyük kaçışlarını romanlaştırıyor.
 
“Beyoğlu’nu, Galata Kulesi’ni… Kubbesiyle, kalesiyle, surlarıyla Malta İstanbul’a benziyor… Burada zorunlu olarak tutsak bulunmasam, bir gezgin olarak yabancılık çekmeyeceğimi düşünüyorum Mister Oglin. Kimi kentler insanda yabancılık duygusu uyandırmaz. Aksine, tanıdık izler bulursunuz o kentlerde, başka kentlerdeki yaşadıklarınızın benzerlerini yaşamaya hazırlanırsınız. Yanılmazsınız da. Kent, kendinden kabul eder geleni, kendi varlığının bir parçası gibi davranır ona, bütün sırlarını ve güzelliklerini açar. Bu gök kubbe nereye giderseniz sizinledir, sonra şu su küre, dünyanın bir ucunda da olsanız birbirine o denli benzeşir ki orada değil burada olmanıza karşın hep aynı yerdeymiş duygusu uyandırır insanda. Bu bulutlar her yerdedir, kuşların cıvıltısı, kentin sokaklarının kokusu, insan sesleri hep aynıdır. Bir insan bir kenti neden sever, bilir misiniz? İbn-i Haldun’un olmasa da ona atfedilen ‘coğrafya kaderdir’ deyişinden. Sevdiğiniz kent, sevdiklerinizle kaderinizdir. Birbirinize aşkla bağlısınızdır. Hem yüzbaşı, bir kenti sevmek için ille de bir gerekçeye gereksinim duymazsınız, seversiniz işte.”
 
“Babil Kulesi, Babil in Asma Bahçeleri'nin içinde inşa edilmişti.”